Een "olievlek"

Laatst las ik in een krant iets over hoe alles met elkaar in verband zou staan. Eén schakel die wordt verstoord heeft uiteindelijk een enorme invloed op het geheel. We kennen zelf waarschijnlijk wel een voorbeeld uit onze eigen omgeving. Een buitengebied dat sterk ontwaterd is. Voor de aanleg of verdieping van de slootjes en beekjes stond er regelmatig langdurig water op het land of in de sloten. Nu is na enkele dagen het oppervlaktewater zo goed als verdwenen. De aanwezige, uitbundige plantengroei verdwijnt en maakt plaats voor een meestal armere flora. Door deze verandering zal ook de fauna mee veranderen. Geen stekelbaarsjes of kikkers meer. Het systeem raakt uit balans, een verandering is ingezet.
Als een mens wordt geboren zal de nabije omgeving daar direct door worden beïnvloed. Dat betekent dat een persoon bewust of onbewust invloed heeft op zijn directe omgeving. Uiteindelijk is het zelfs mogelijk dat dit ene mens een hele samenleving kan beïnvloeden. En dan natuurlijk zowel positief als negatief.

“Wat is de invloed van iemands leven op een ander leven?”. “Wat beteken ik eigenlijk voor een ander?” Waarom ben ik hier en heeft dat wel nut?” Vragen die ik vooral de laatste jaren steeds vaker te horen krijg. Of sta ik er opener voor waardoor het lijkt dat het vaker bij mij binnenkomt? Toen ik jonger was, moest ik over dit soort vragen langere tijd nadenken. Maar naarmate je ouder wordt en meer levenswijsheid met je meedraagt komt een antwoord steeds sneller in je op. Er over nadenken hoeft dan niet meer. Het gevoel neemt het verstand over en geeft altijd het juiste antwoord. Je hebt de levenslessen geleerd, begrepen en je bent er voor geslaagd.

Tijdens gesprekken, met vooral jongere mensen, wordt het mij steeds duidelijker wat de onderlinge invloeden kunnen zijn, van mens tot mens. Een voorbeeld.

Tijdens een les werd ik geconfronteerd met het gedrag van een leerling dat echt redenen gaf om adequaat te reageren. Deze leerling toonde vijandig en agressief gedrag t.o.v. de medeleerlingen. Ze gebruikte woorden waar ik de betekenis niet altijd van wilde kennen maar aan de reactie te zien van enkele klasgenoten was het zeer bedreigend en pijnlijk. Deze ene persoon bepaalde op dit moment nadrukkelijk, op een negatieve manier, de sfeer en gevoelens binnen deze groep. Ik observeerde wat er plaatsvond en reageerde vanuit ervaring en gevoel. Zonder een positief gestemde confrontatie aan te gaan zouden de veroorzaker en de medeleerlingen met een negatief gevoel de les verlaten. Natuurlijk kan dit ook als een ervaring worden gezien voor beide partijen maar we kunnen het ook een positieve wending proberen te geven.

Laten we dit gebeuren voor wat het is, zonder in te grijpen dan is de kans groot dat deze groep voor de rest van de dag en waarschijnlijk ook nog daarna met negatieve gevoelens (energie) verder gaat. En dan komt ook een grotere groep mensen in beeld. Het kind uit de groep die gevoelig is voor dit soort (er) (aan)varingen zal dat meenemen naar huis. Daar zal ze, als het zich veilig voelt over praten en wordt er naar een mogelijke oplossing gezocht. Maar gezien de gevoeligheid van dit jonge mens komt ze er mee thuis en laat ze het rusten.
Ieder individu bepaalt mede hoe de omgeving er uit ziet. Zo ook dit mens. De mogelijkheid bestaat dat ze zich terugtrekt. Misschien zich afsluit en sommige dingen niet (meer) deelt. De ouders vragen zich af waardoor hun kind zo veranderd is. En bewust of onbewust houden ze extra wat rekening met hun kind. Ze laten het wat meer met rust of geven het juist wat extra aandacht. Daar is natuurlijk niets mis mee. Tot het moment dat de overige kinderen gaan merken en ervaren dat de aandacht waar zij recht op dachten te hebben niet meer aanwezig is. Hun reacties kunnen divers zijn. Opstandigheid, boosheid, jaloezie of teruggetrokkenheid. En deze verandering maakt het voor de opvoeders niet eenvoudiger. Het gedrag van hen zal hierdoor nog meer veranderen. Onbegrip, boos & humeurig kunnen reacties zijn die ze afgeven.

De echtgenote in dit voorbeeld heeft naast haar taak van moeder en partner ook nog een leuk beroep. Ze heeft een eigen bloemenzaak met vier personeelsleden onder zich. Deze groep mensen kent naar verloop van tijd hun werkgeefster niet terug. Weinig is van haar optimisme, werklust en energie nog over. Ze is humeuriger, onvriendelijker en bepaalde belangrijke zaken blijven liggen. Er worden fouten gemaakt. De mooie winkel van weleer krijgt een andere uitstraling. Zowel visueel als gevoelsmatig. Het “voelt” niet meer goed. En dit trekt geen klanten aan. De eerste twee personeelsleden moeten weg. Pijnlijk. Ze kwamen tot voor kort toch zo graag op deze vertrouwde plek. Hun leeftijd werkt niet in hun voordeel. De kans dat ze iets nieuws vinden is klein. Het nieuws slaat bij hun gezin in als een bom. De veiligheid die leek geschapen is verdwenen. Het financiële plaatje geeft redenen om ’s nachts wakker te gaan liggen. De veiligheid die ze dachten gecreëerd te hebben is verdwenen.

Eén mens uit het grote geheel heeft een enorme, onuitwisbare invloed op haar omgeving. We moeten als mens niet onderschatten wat we zelf bijdragen aan het geluk en ongeluk bij die andere mens. Hierboven staat een voorbeeld omschreven met een negatieve klank. Het is natuurlijk niet moeilijk om zelf in te zien dat een positief mens met zijn of haar ervaringen en gevoelens eenzelfde groep mensen kan beïnvloeden. Maar dan op een zoveel mooiere manier als dit voorbeeld. Onderschat zelf nooit wat jij allemaal kunt beïnvloeden en wat je kunt zijn. Praten en actief handelen is niet altijd nodig of gewenst. Alleen aanwezig zijn en echt luisteren is vaak net zo belangrijk of vaak belangrijker. Probeer als individu of als groep altijd het negatieve om te zetten in iets positiefs. Leer uit de lessen die ons als mens worden aangeboden gedurende ons leven. Leer echt te zien wat er zich afspeelt. Reageren op een situatie, hoe moeilijk soms ook, doen we niet alleen voor die ander. We worden er zelf ook steeds mooier en rijker van.

We zijn ons niet altijd bewust van wat er gaande is. We hebben niet altijd het inzicht om het juiste te doen. We missen (vaak)de energie om alert te reageren. We hoeven niet alles bewust te doen. Dat maakt het soms allemaal zo zwaar. We moeten echter wel blijven zien dat een juiste handeling, of gewoon aanwezig zijn, niet alleen onszelf beïnvloed en die ene persoon of groep, maar waarschijnlijk een groter geheel. Niet reageren is natuurlijk ook reageren op een situatie. Maar onze eigen onzekerheid met de daarbij behorende angsten mag ons niet belemmeren om datgene te doen wat ons gevoel ons ingeeft. Een persoon positief, met vertrouwen en respect benaderen kan uiteindelijk een hele grote groep mensen zoveel gelukkiger maken.